Plattegrond van de stad Mechelen rond het laatste kwart van de zestiende eeuw, naar het originele plan van de hand van Jan van Hanswijck, kopie door Jan-Baptist De Noter, 1812

Beschrijving

Het op één na oudste, bewaarde stadsplan van Mechelen werd geschilderd met waterverf op papier door landmeter Jan van Hanswijck. Dit originele plan is veel interessanter dan het oudste stadsplan door Jacob Van Deventer omdat van Hanswijck alle belangrijke gebouwen duidelijk herkenbaar afbeeldde, terwijl Van Deventer ze enkel 'symbolisch' weergaf. De kaart was na 200 jaar in een zo slechte toestand dat Ernest, (later) graaf van Coloma, baron van Sint-Pieters-Leeuw, opdracht gaf aan de bekwame aquarellist Jan-Baptist De Noter om een (verkleinde) kopie te maken. De Noter heeft de precisie waarmee Jan van Hanswijck gewerkt heeft, nauwgezet nagevolgd. Door deze grote nauwkeurigheid heeft het plan een enorme iconografische waarde.
Bovenaan de kaart : 3 cartouches met wapenschilden: links dat van Ernest, aartshertog van Oostenrijk en landvoogd van de Nederlanden; in het midden dat van koning Filips II en rechts het wapen van de stad Mechelen. Onderaan twee cartouches met tekst. De cartouches werden wellicht pas in 1594 aangebracht, terwijl het plan waarschijnlijk eerder vervaardigd werd. Het geeft immers weer hoe de stad eruit zag voor de 'Spaanse Troebelen' waarbij nagenoeg alle buiten stadswallen gelegen gebouwen, o.a. het Groot Begijnhof, verwoest werden.