Zicht op de zuidzijde van het kasteel van Borgerstein omstreeks 1560

Beschrijving

Het voormalige kasteel Borgerstein is nauw verbonden met het bekende verhaal over Jan van den Steene of Schoonjans (of Scoeneyans).
Het kasteel werd in 1825 afgebroken, maar de bijhorende kasteelhoeve of Borgersteinhoeve (Hoeveweg 9, SKW) bestaat nog steeds en ligt vandaag net over de gemeentegrens met Sint-Katelijne-Waver.
De bouwheer was de Mechelaar en schepen Jan Van den Steene of "Schone Jan". In het begin van de 15de eeuw had hij op de IJzerenleen een zekere Arnold Bau gedood. Deze was rentmeester van de stad.
Aanleiding voor de moord was een bittere vete tussen de twee invloedrijke families Schoonjans en Bau. Als gevolg van een verzoeningsprocedure door de schepenen werd Jan Schoonjans levenslang verbannen
en veroordeeld tot een boetepelgrimstocht naar Santiago de Compostella. Samen met vijf reisgezellen bereikte hij op 28 juli 1412 het Noord-Spaanse bedevaartsoord.
Het bewijsstuk dat hij daar verkreeg van de monniken is trouwens bewaard gebleven in de stedelijke archieven.

Volgens een romantisch volksverhaal zou hij na zijn terugkeer het kasteel Borgerstein hebben laten bouwen. Hij bouwde zijn goed over de Vrouwvliet, die toen de grens vormde tussen Mechelen en het ‘Brabantse’ Sint-Katelijne-Waver. Op die afstand kon de kasteelheer-banneling vanuit zijn woning toch nog de Mechelse stadsklokken horen zonder gearresteerd te kunnen worden...